Ergonomiczne aspekty kształtowania nowych form pracy

Abstrakt

W skład artykułu wchodzi dziewięć części: wstęp, siedem rozdziałów oraz uwagi końcowe. We wstępie wskazano, że wzrost znaczenia wiedzy, potencjału technologicznego oraz kapitału ludzkiego stanowi wyzwanie dla każdej organizacji. Odejście od tradycyjnego systemu pracy i wdrożenie elastycznego czasu pracy przyniosło wiele korzyści natury ergonomicznej, co wyraża się między innymi we wzroście satysfakcji pracowników, podniesieniu ich kompetencji, jak również w poprawie organizacji pracy. Podobnie niepełnowymiarowe zatrudnienie w krajach Unii Europejskiej cieszy się coraz większym zainteresowaniem i dominuje zwłaszcza wśród kobiet w Holandii, Niemczech oraz Wielkiej Brytanii. Ma to swoje uzasadnienie, ponieważ pracownicy dysponują większą ilością czasu dla rodziny, wykonują pracę z mniejszym stresem, uzyskując za jednostkę czasu wyższe zarobki. Kolejną formą zatrudnienia są umowy terminowe, które nie sprzyjają pełnej satysfakcji pracowników, gdyż zmniejszają ich bezpieczeństwo socjalne. Niemniej dominują one w przedsiębiorstwach zajmujących się handlem, usługami, a także w administracji publicznej. Podobnie w przypadku pracy na wezwanie stajemy się uzależnieni od pracodawcy organizacyjnie i dochodowo. Telepraca jako nowy sposób organizowania pracy zawiera w sobie kilka istotnych cech elastycznej formy zatrudnienia. Poza pozytywnymi konsekwencjami natury ekonomicznej (zwiększenie przychodów firmy, spadek rotacji etc.) niesie ze sobą wiele rozwiązań natury ergonomicznej (wzrost satysfakcji pracowników, lepsze warunki pracy, korzystniejsze dostosowanie czasu pracy). Kolejną formą jest zatrudnienie tymczasowe, określane w literaturze przedmiotu jako leasing pracowniczy. Przynosi ono korzyści przede wszystkim pracodawcom i jest pozbawione walorów ergonomicznych. Ostatnią z omawianych form jest praca rotacyjna (ang. job rotation), którą zaliczamy do nowoczesnej techniki organizacji pracy w firmach. Model ten łączy ze sobą dwie polityki: szkoleniową i zatrudnieniową, przynosząc korzyści zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi. Każdy pracownik może wykonywać swoje czynności zmiennie, co w znacznym stopniu eliminuje monotonię i monotypię, przyczyniając się do uatrakcyjnienia pracy.