Słowa kluczowe
zarządzanie zmęczeniem pracowników
zarządzanie bezpieczeństwem pracy
praca w górnictwie
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono założenia zmian procesowych dla systemu zarządzania zmęczeniem pracowników na przykładzie górników węgla kamiennego. Zidentyfikowano podstawowe czynniki wpływające na zmęczenie podczas robót wykonywanych w podziemnych wyrobiskach węgla kamiennego, które mogą zostać zaklasyfikowane do następujących grup: mikroklimat, hałas i jego składowe, drgania, skład powietrza i ruchy powietrza (przepływ), zmiany ciśnień, oświetlenie, promieniowanie, zapylenie, maszyny i środki techniczne, czynniki psychospołeczne, w tym stres wynikający z poczucia zagrożenia życia, inne, jak np. organizacja pracy, stresory życia prywatnego, czynniki osobnicze. Wśród czynników wywołujących zmęczenie szczególnie ważny okazał się czas dojazdu do i z pracy. Zaproponowane działania w ramach zarządzania zmęczeniem oparto na analizie zależności między parami zmiennych, gdzie dla każdej pary wyznaczono kierunek oddziaływania połączenia danych dwóch czynników na zmęczenie oraz jego siły. W ten sposób uzyskano macierz czynników wpływających na zmęczenie wśród pracowników, co z kolei pozwoliło na zbudowanie założeń dla systemu zarządzania zmęczeniem pracowników. W ramach koncepcji systemu zaproponowano rozpoznawanie stanów psychomotorycznych wskazujących na poziom zmęczenia.
Bibliografia
Braver, E.R., Preusser, C.W., Preusser, D.F., Baum, H.M., Beilock, R., Ulmer, R.G. (1992). Long hours and fatigue: A survey of tractor-trailer drivers. Journal of Public Health Policy, 13(3), 341–366.
Zobacz w Google Scholar
Butlewski, M., Dahlke, G., Drzewiecka, M., Pacholski, L. (2015). Fatigue of miners as a key factor in the work safety system. Procedia Manufacturing, 3, 4732–4739.
Zobacz w Google Scholar
Butlewski, M., Hankiewicz, K. (2015). Psychomotor Performance Monitoring System in the Context of Fatigue and Accident Prevention. Procedia Manufacturing, 3, 4860–4867.
Zobacz w Google Scholar
Butlewski, M., Jasiulewicz-Kaczmarek, M., Misztal, A., Sławińska, M. (2015). Design methods of reducing human error in practice. W: T. Nowakowski, M. Młyńczak, A. Jodejko-Pietruczuk, S. Werbińska-Wojciechowska (eds.). Safety and Reliability: Methodology and Applications (s. 11011–1106). Proceedings of the European Safety and Reliability Conference ESREL 2014 Wrocław. London: CRC Press. ISBN 978-113802681-0.
Zobacz w Google Scholar
Gierlotka, S. (2002). Klimatyczne warunki pracy w kopalniach węgla i ich wpływ na możliwość rażenia prądem elektrycznym pracownika dołowego kopalni. Bezpieczeństwo Pracy, 3, 26–28.
Zobacz w Google Scholar
Grzesik, J. (2011). Problemy ochrony zdrowia górników. Referaty wygłoszone na górniczych konferencjach. Sosnowiec: Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego. ISBN 978-83-931504-2-7.
Zobacz w Google Scholar
Hamrol, A. (2008). Zarządzanie jakością z przykładami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-011537-4-8.
Zobacz w Google Scholar
ISO/DIS 6385. (2016). Ergonomic principles in the design of work systems.
Zobacz w Google Scholar
ISO/TC 176. (2015). Quality Management Principles. Geneva: International Organization for Standardization.
Zobacz w Google Scholar
ISO/TR 22100-3. (2016). Safety of machinery – Relationship with ISO 12100. Part 3: Implementation of ergonomic principles in safety standards.
Zobacz w Google Scholar
Jonsson, B. (1984). Muscular fatigue and endurance: Basic research and ergonomic applications. W: M. Kumamoto (ed.). Neural and Mechanical Control of Movement (s. 64–76). Kyoto: Yamaguchi Shoten.
Zobacz w Google Scholar
Jørgensen, K., Fallentin, N., Kroch-lund, C., Jensen, B. (1988). Electromyography and fatigue during prolonged, low level static contractions. European Journal of Applied Physiology, 57(3), 316–321.
Zobacz w Google Scholar
Kleniewski, A. (2003). Osiem zasad zarządzania jakością. Problemy Jakości, 35(1), 18–21.
Zobacz w Google Scholar
Konopko, W. (red.). (2013). Bezpieczeństwo pracy w kopalniach węgla kamiennego. T. 1: Górnictwo i środowisko. Katowice: Główny Instytut Górnictwa. ISBN 9788361126607.
Zobacz w Google Scholar
Koźmiński, A.K., Piotrowski, W. (1995). Zarządzanie. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 8301118431.
Zobacz w Google Scholar
Macek, D. (2011). Przepisy prawne i zagrożenia w górnictwie. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. ISBN 9788371646317.
Zobacz w Google Scholar
Pietrasiński, Z. (1971). Psychologia wprowadzania zmiany. Wektory, 1.
Zobacz w Google Scholar
Reynolds, B., Martinez, S., Van Latum, L. (2011). Current best practices approach to operator fatigue risk management. White PaPer. Modular Mining Systems, Inc.
Zobacz w Google Scholar
Rosiek, F., Sikora, M., Urbański, J. (2000). Wyznaczanie ciśnienia powietrza w kopalniach LGOM. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, 87, 93–101.
Zobacz w Google Scholar
Słota, Z. (2011). Określenie wpływu wydatku energetycznego, aklimatyzacji i ubioru na obciążenie termiczne organizmu pracowników w wyrobiskach kopalń podziemnych. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. ISBN 9788373358836.
Zobacz w Google Scholar
Staniec, K., Butlewski, M., Nowicki, M., Kowal, M., Kubal, S., Piotrowski, P. (2014). System zarządzania zmęczeniem u pracowników zatrudnionych w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny. W: D. Musioł, P. Perzyna (red.). Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach: teoria i praktyka. Praca zbiorowa. Gliwice: Politechnika Śląska. Instytut Eksploatacji Złóż. ISBN 9788392625582.
Zobacz w Google Scholar
Szlązak, N., Obracaj, D. (2004). Stan zapylenia powietrza w wyrobiskach ślepych drążonych kombajnami. Przegląd Górniczy, 11, 27–33.
Zobacz w Google Scholar
Szparaga, B. (1998). Znowelizowana norma oświetlenia podziemi kopalń. Omówienie zmian i niektórych wymagań. WUG: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 3, 40–43.
Zobacz w Google Scholar
Trenczek, S. (2007). Głębokość prowadzenia robót górniczych a zagrożenia aerologiczne. Przegląd Górniczy, 63(6), 1–8.
Zobacz w Google Scholar
Trzcieniecki, J. (1979). Projektowanie systemów zarządzania. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Turek, M. (2009). Eksploatacja podziemna pokładów węgla kamiennego – współczesne wyzwania. Część 5: Maszynowe urabianie skał. Wiadomości Górnicze, 60(7–8), 475–485.
Zobacz w Google Scholar
Więcek-Janka, E. (2006). Zmiany i konflikty w organizacji. Poznań: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej. ISBN 8371433700.
Zobacz w Google Scholar
Wyrwicka, M., Jaźwińska, D. (2014). Percepcja uwarunkowań rozwoju przedsiębiorstw. Economics and Management, 2, 259–275.
Zobacz w Google Scholar
© Copyright by Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Artykuły są udostępniane na podstawie Creative Commons Attribution Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Licencja Międzynarodowa
