Abstrakt
Celem tego artykułu jest dokonanie przeglądu literatury związanej z zastosowaniem śledzenia ścieżki wzroku do oceny użyteczności oprogramowania. Ocena użyteczności jest procesem trudnym, ponieważ znaczącą rolę odgrywają indywidualne cechy i preferencje badanych, co utrudnia sformułowanie ogólnych wzorców. Śledzenie ścieżki wzroku (ang. eye-tracking) polega na pomiarze ruchów gałki ocznej i odwzorowaniu ich w przestrzeni na elementy, na które kierowany jest wzrok badanego. Proces ten jest jednym z podstawowych narzędzi umożliwiających dokonywanie oceny użyteczności oprogramowania. W pierwszej części artykułu omówiono znaczenie problematyki użyteczności oprogramowania oraz stosowane metody jej ewaluacji. Wskazano związek metryk użyteczności z metrykami eye-trackingu. W dalszej części przedstawiono zagadnienie śledzenia ścieżki wzroku. Przytoczono historię badań, opisano standardową zalecaną konfigurację stanowiska badawczego, omówiono także przykładowe miary stosowane w eye-trackingu. Następnie zaprezentowano przykłady przeprowadzonych eksperymentów oraz pola do dalszych badań. Wiedza z zakresu wykorzystania eye-trackingu w ocenie użyteczności jest wprawdzie ugruntowana, ale wciąż niezbędne są dalsze prace między innymi w obszarze standaryzacji, walidacji nowych technologii, a także stosowania dodatkowych źródeł danych (np. FaceReader).
Bibliografia
Benbunan-Fich, R. (2001). Using protocol analysis to evaluate the usability of a commercial web site [online, dostęp: 2016-02-01]. Information & Management, 39(2), 151–163. Dostępny w Internecie: http://www. sciencedirect.com/science/article/pii/S0378720601000854.
Zobacz w Google Scholar
Broadbent, D.E. (1958). The effects of noise on behaviour [online, dostęp: 2016-02-01]. W: D.E. Broadbent. Perception and Communication (s. 81–107). Elmsford, NY: Pergamon Press. Dostępny w Internecie: http://psycnet.apa.org/index.cfm?fa=buy.optionToBuy&uid=2004-16224-005.
Zobacz w Google Scholar
Byrne, M., Anderson, J.R., Douglass, S., Matessa, M. (1999). Eye tracking the visual search of click-down menus. W: Proceedings CHI ’99 Proceedings of the SIGCHI conference on Human Factors in Computing Systems, 1999 (s. 402–409) [online, dostęp: 2016-02-01]. New York, NY: ACM. Dostępny w Internecie: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=303118.
Zobacz w Google Scholar
Calisir, F., Calisir, F. (2004). The relation of interface usability characteristics, perceived usefulness, and perceived ease of use to end-user satisfaction with enterprise resource planning (ERP) systems [online, dostęp: 2016-02-01]. Computers in Human Behavior, 20(4), 505–515. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563203000748.
Zobacz w Google Scholar
Carpenter, R.H.S. (1988). Pion Limited Movements of the eyes [online, dostęp: 2016-02-01]. W: R.H.S. Carpenter. Movements of the Eyes (s. 593). 2nd rev. & enlarged ed. London: Pion. ISBN 0850861098. Dostępny w Internecie: http://psycnet.apa.org/index.cfm?fa=search.displayRecord&uid=1988-98287-000.
Zobacz w Google Scholar
Chin, J., Diehl, V.A., Norman, K.L. (1988). Development of an instrument measuring user satisfaction of the human-computer interface [online, dostęp: 2016-02-01]. W: Proceedings CHI ’88 Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems (s. 213–218). New York, NY: ACM. Dostępny w Internecie: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=57203.
Zobacz w Google Scholar
Chiou, W.-C., Lin, C.-C., Perng, C. (2010). A strategic framework for website evaluation based on a review of the literature from 1995–2006 [online, dostęp: 2016-02-01]. Information & Management, 47(5–6), 282–290. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378720610000510.
Zobacz w Google Scholar
Crosby, M., Peterson, W.W. (1991). Using eye movements to classify search strategies [online, dostęp: 2016-02-01]. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting, 35(20), 1476–1480. Dostępny w Internecie: http://pro.sagepub.com/content/35/20/1476.short.
Zobacz w Google Scholar
Cutrell, E., Guan, Z. (2007). What are you looking for?: an eye-tracking study of information usage in web search [online, dostęp: 2016-02-01]. W: Proceedings CHI ’07 Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, 2007 (s. 407–416). New York, NY: ACM. ISBN 978-1-59593-593-9. Dostępny w Internecie: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=1240690.
Zobacz w Google Scholar
Davenport, T., Beck, J.C. (2001). The Attention Economy: Understanding the New Currency of Business [online, dostęp: 2016-02-01]. Boston, MA: Harvard Business School Press. Dostępny w Internecie: https://books.google.pl/books?hl=en&lr=&id=FuuKd3on9psC&oi=fnd&pg=PR12&dq=The+attention+economy:+Understanding+the+new+currency+of+business&ots=RK0NJC-5Yw&sig=rLGdWYMMhXuhy-F68GfVEogM5Gzw&redir_esc=y#v=onepage&q=The%20attention%20economy%3A%20Understanding%20the%20new%20currency%20of%20business&f=false.
Zobacz w Google Scholar
Delabarre, E. (1898). A method of recording eye-movements [online, dostęp: 2016-02-01]. The American Journal of Psychology, 9(4), 572–574. Dostępny w Internecie: http://www.jstor.org/stable/1412191?seq=1#page_scan_tab_contents.
Zobacz w Google Scholar
Deutsch, J.A., Deutsch, D. (1963). Attention: some theoretical considerations [online, dostęp: 2016-02-01]. Psychological Review, 70(1), 80–90. Dostępny w Internecie: http://psycnet.apa.org/journals/rev/70/1/80/.
Zobacz w Google Scholar
Djamasbi, S., Seigel, M., Tullis, T. (2010). Generation Y, web design, and eye tracking [online, dostęp: 2016-02-01]. International Journal of Human-Computer Studies, 68(5), 307–323. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1071581909001918.
Zobacz w Google Scholar
Dodge, R., Cline, T.S. (1901). The angle velocity of eye movements [online, dostęp: 2016-02-01]. Psychological Review, 8(2), 145–157. Dostępny w Internecie: http://psycnet.apa.org/journals/rev/8/2/145/.
Zobacz w Google Scholar
Duchowski, A. (2007). Eye Tracking Methodology: Theory and Practice [online, dostęp: 2016-02-01]. London: Springer. ISBN 978-1-84628-608-7. Dostępny w Internecie: https://books.google.pl/books?hl-=en&lr=&id=WtvVdNESRyIC&oi=fnd&pg=PR15&dq=Eye+tracking+methodology:+Theory+and +practice&ots=8lwf8xANbu&sig=w-pFUzX2JgDU6PLkYM75PiMJQT8&redir_esc=y#v=onepage-&q=Eye%20tracking%20methodology%3A%20Theory%20and%20practice&f=false.
Zobacz w Google Scholar
Gegenfurtner, A., Lehtinen, E., Säljö, R. (2011). Expertise differences in the comprehension of visualizations: A meta-analysis of eye-tracking research in professional domains [online, dostęp: 2016-02-01]. Educational Psychology Review, 23(4), 523–552. Dostępny w Internecie: http://link.springer.com/article/10.1007/s10648-011-9174-7.
Zobacz w Google Scholar
Goldberg, J.H., Kotval, X.P. (1999). Computer interface evaluation using eye movements: methods and constructs [online, dostęp: 2016-02-01]. International Journal of Industrial Ergonomics, 24(6), 631–645. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0169814198000687.
Zobacz w Google Scholar
Guan, Z., Cutrell, E. (2007). An eye tracking study of the effect of target rank on web search [online, dostęp: 2016-02-01]. W: Proceedings CHI ’07 Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems (s. 417–420). New York, NY: ACM. ISBN 978-1-59593-593-9. Dostępny w Internecie: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=1240691.
Zobacz w Google Scholar
Hervet, G., Guérard, K., Tremblay, S., Chtourou, M.S. (2011). Is banner blindness genuine? Eye tracking internet text advertising [online, dostęp: 2016-02-01]. Applied Cognitive Psychology, 25(5), 708–716. Dostępny w Internecie: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/acp.1742/full.
Zobacz w Google Scholar
Holmqvist, K. i in. (2011). Eye Tracking: A Comprehensive Guide to Methods and Measures [online, dostęp: 2016-02-01]. Oxford–New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19969708-3. Dostępny w Internecie: https://books.google.pl/books?hl=en&lr=&id=5rIDPV1EoLUC&oi=fnd&pg=PR12&dq=Eye+tracking:+A+comprehensive+guide+to+methods+and+measures&ots=_v3DWUqKoI&sig=SpovYioihsx8v7CAr37Qr-oPkhI&redir_esc=y#v=onepage&q=Eye%20tracking%3A%20A%20comprehensive%20guide%20to%20methods%20and%20measures&f=false.
Zobacz w Google Scholar
Huey, E.B. (1898). Preliminary experiments in the physiology and psychology of reading [online, dostęp: 2016-02-01]. The American Journal of Psychology, 9(4), 575–586. Dostępny w Internecie: http://www.jstor.org/stable/1412192?seq=1#page_scan_tab_contents.
Zobacz w Google Scholar
ISO 9241-210. (2010). Ergonomics of human-system interaction – Part 210: Human-centred design for interactive systems [online, dostęp: 2016-02-01]. Dostępny w Internecie: http://www.iso.org/iso/catalogue_detail.htm?csnumber=52075.
Zobacz w Google Scholar
ISO/IEC 25010. (2011). Systems and software engineering – Systems and software Quality Requirements and Evaluation (SQuaRE) – System and software quality models [online, dostęp: 2016-02-01]. Dostępny w Internecie: http://www.iso.org/iso/home/store/catalogue_ics/catalogue_detail_ics.htm?csnumber=35733.
Zobacz w Google Scholar
Just, M.A., Carpenter, P.A. (1976). Eye fixations and cognitive processes [online, dostęp: 2016-02-01]. Cognitive Psychology, 8(4), 441–480. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0010028576900153.
Zobacz w Google Scholar
Karn, K.S., Ellis, S., Juliano, C. (1999). The hunt for usability: Tracking eye movements [online, dostęp: 2016-02-01]. W: Proceedings CHI EA ’99 CHI ’99 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems (s. 173). New York: ACM. ISBN 1-58113-158-5. Dostępny w Internecie: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=632823.
Zobacz w Google Scholar
Lai, M.-L. i in. (2013). A review of using eye-tracking technology in exploring learning from 2000 to 2012 [online, dostęp: 2016-02-01]. Educational Research Review, 10, 90–115. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1747938X13000316.
Zobacz w Google Scholar
Li, H., Sun, X., Zhang, K. (2007). Culture-centered design: Cultural factors in interface usability and usability tests [online, dostęp: 2016-02-01]. W: Software Engineering, Artificial Intelligence, Networking, and Parallel/Distributed Computing (s. 1084–1088). ISBN 978-0-7695-2909-7. Dostępny w Internecie: http://ieeexplore.ieee.org/xpls/abs_all.jsp?arnumber=4288011&tag=1.
Zobacz w Google Scholar
MacLeod, M., Bowden, R., Bevan, N., Curson, I. (1997). The MUSiC Performance Measurement Method [online, dostęp: 2016-02-01]. Behaviour & Information Technology, 16(4–5), 279–293. Dostępny w Internecie: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/014492997119842.
Zobacz w Google Scholar
McFarlane, D.C., Latorella, K.A. (2002). The scope and importance of human interruption in human-computer interaction design [online, dostęp: 2016-02-01]. Human-Computer Interaction, 17(1), 1–61. Dostępny w Internecie: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=1464474.
Zobacz w Google Scholar
Noton, D., Stark, L. (1971). Scanpaths in saccadic eye movements while viewing and recognizing patterns [online, dostęp: 2016-02-01]. Vision Research, 11(9), 929–942. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0042698971902136.
Zobacz w Google Scholar
Posner, M.I. (1980). Orienting of attention [online, dostęp: 2016-02-01]. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 32(1), 3–25. Dostępny w Internecie: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00335558008248231.
Zobacz w Google Scholar
Roth, R.E., Harrower, M. (2008). Addressing map interface usability: Learning from the lakeshore nature preserve interactive map [online, dostęp: 2016-02-01]. Cartographic Perspectives, 60, 46–66. Dostępny w Internecie: http://www.cartographicperspectives.org/carto/index.php/journal/article/view/cp60-roth-harrower.
Zobacz w Google Scholar
Tai, R.H., Loehr, J.F., Brigham, F.J. (2006). An exploration of the use of eye-gaze tracking to study problemsolving on standardized science assessments [online, dostęp: 2016-02-01]. International Journal of Research & Method in Education, 29(2), 185–208. Dostępny w Internecie: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17437270600891614.
Zobacz w Google Scholar
Tan, C.T., Rosser, D., Bakkes, S., Pisn, Y. (2012). A feasibility study in using facial expressions analysis to evaluate player experiences [online, dostęp: 2016-02-01]. W: Proceedings IE ’12 Proceedings of the 8th Australasian Conference on Interactive Entertainment: Playing the System (s. 40–49). New York: ACM. ISBN 978-1-4503-1410-7. Dostępny w Internecie: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=2336732.
Zobacz w Google Scholar
Tory, M., Moller, T. (2005). Evaluating visualizations: do expert reviews work? [online, dostęp: 2016-02-01]. IEEE Computer Graphics and Applications, 25(5), 8–11. Dostępny w Internecie: http://ieeexplore.ieee.org/xpls/abs_all.jsp?arnumber=1510530&tag=1.
Zobacz w Google Scholar
Treisman, A.M., Gelade, G. (1980). A feature-integration theory of attention [online, dostęp: 2016-02-01]. Cognitive Psychology, 12(1), 97–136. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0010028580900055.
Zobacz w Google Scholar
Tuch, A.N. i in. (2012). Is beautiful really usable? Toward understanding the relation between usability, aesthetics, and affect in HCI [online, dostęp: 2016-02-01]. Computers in Human Behavior, 28(5), 1596–1607. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563212000908.
Zobacz w Google Scholar
Wade, N., Tatler, B.W. (2005). The Moving Tablet of the Eye. The Origins of Modern Eye Movement Research [online, dostęp: 2016-02-01]. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-856616-6. Dostępny w Internecie: http://apps.usd.edu/coglab/schieber/docs/Wade-Tatler-2005.pdf.
Zobacz w Google Scholar
Weber, A., Braun, B., Crocker, M.W. (2006). Finding referents in time: eye-tracking evidence for the role of contrastive accents [online, dostęp: 2016-02-01]. Language and Speech, 49(3), 367–392. Dostępny w Internecie: http://las.sagepub.com/content/49/3/367.short.
Zobacz w Google Scholar
Westfall, L. (2005). 12 Steps to Useful Software Metrics [online, dostęp: 2016-02-01]. Information and Software Technology. Dostępny w Internecie: http://www.win.tue.nl/~wstomv/edu/2ip30/references/Metrics_in_12_steps_paper.pdf.
Zobacz w Google Scholar
Whitley, B.E. (1997). Gender differences in computer-related attitudes and behavior: A meta-analysis [online, dostęp: 2016-02-01]. Computers in Human Behavior, 13(1), 1–22. Dostępny w Internecie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S074756329600026X.
Zobacz w Google Scholar
Wichansky, A.M. (2000). Usability testing in 2000 and beyond [online, dostęp: 2016-02-01]. Ergonomics, 43(7), 998–1006. Dostępny w Internecie: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/001401300409170.
Zobacz w Google Scholar
Yarbus, A.L. (1967). Eye movements during perception of complex objects [online, dostęp: 2016-02-01]. W: A.L. Yarbus. Eye Movements and Vision (s. 171–211). New York: Plenum Press. Dostępny w Internecie: http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4899-5379-7_8.
Zobacz w Google Scholar
© Copyright by Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Artykuły są udostępniane na podstawie Creative Commons Attribution Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Licencja Międzynarodowa
