Abstrakt
Poczucie jakości życia jest istotnym elementem oceny własnej egzystencji dla każdego człowieka. Sposób poznawania rzeczywistości zależy od ogólnej sytuacji życiowej, ale też od zdolności percepcyjnych i intelektualnych. Dlatego na kanwie powyższej ogólnej refleksji uznano, że interesująca będzie prezentacja zagadnienia poczucia jakości życia w odniesieniu do grupy osób z upośledzeniem umysłowym. Jakość życia stanowi bardzo osobisty wyznacznik satysfakcji i zadowolenia z życia, stąd częste utożsamianie tych terminów. Jednak kiedy analizujemy jakość życia innych, obok wymiaru obiektywnego należy uwzględnić również aspekt subiektywny. Niniejszy artykuł stanowi prezentację uzyskanych wyników badań, którymi objęto grupę 360 osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim i umiarkowanym, uczestniczących w warsztatach terapii zajęciowej w zawodowej szkole specjalnej i w domu rodzinnym. Badania przeprowadzono, wykorzystując Kwestionariusz poczucia jakości życia (QLQ) R.L. Schalocka i K.D. Keitha w tłumaczeniu i adaptacji A. Jurosa. Dla zgromadzenia informacji dotyczących badanych osób posłużono się Kartą indywidualną dla osób niepełnosprawnych (KI) skonstruowaną przez T. Witkowskiego. Prowadzone analizy wykazały, że głównym czynnikiem wpływającym na wyższy poziom jakości życia jest miejsce przebywania oraz stopień upośledzenia umysłowego, natomiast jakości życia nie różnicuje płeć osób badanych.
Bibliografia
Bach M., Rioux M.H. 1996. Social Well-being: A Framework for Quality of Life Research. W: Renwick R., Brown I., Nagler M. (red.). Quality of Life in Health Promotion and Rehabilitation. London: Sage Publications. ISBN 0803959133.
Zobacz w Google Scholar
Błeszyńska K. 1996. Wybrane determinanty postaw wobec osób niepełnosprawnych intelektualnie. W: Dykcik W. (red.). Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych. Poznań: Eruditus, s. 99–109. ISBN 83-86142-13-8.
Zobacz w Google Scholar
Campbell A. 1976. Subjective Measures of Well-being. "American Psychologist", no. 2.
Zobacz w Google Scholar
Cantor N., Norem J., Langston Ch., Zirkel S., Fleeson W., Cook-Flannagan C. 1991. Life Tasks and Daily Life Experience. "Journal of Personality", no. 3.
Zobacz w Google Scholar
Czapiński J. 2002. Szczęśliwy człowiek w szczęśliwym społeczeństwie? Zrównoważony rozwój, jakość życia i złudzenie postępu. "Psychologia Jakości Życia", nr 1, s. 9–34.
Zobacz w Google Scholar
Felce D., Perry J. 1996. Exploring Current Conceptions of Quality of Life: A Model for People with and without Disabilities. W: Renwick R., Brown I., Nagler M. (red.). Quality of Life in Health Promotion and Rehabilitation. London: Sage Publications. ISBN 0802959133.
Zobacz w Google Scholar
Gałęski B. 1977. Styl życia i jakość życia. "Studia Socjologiczne", nr 1 (64), s. 31–50.
Zobacz w Google Scholar
Gunzburg H.C. 1973. Advances in the Care of the Mentally Handicapped. London: Bailliere Tindall. ISBN 0702004901.
Zobacz w Google Scholar
Gunzburg H.C. 1977. PAC Manual. Vol. 1. Strafford upon Avon.
Zobacz w Google Scholar
Hughes C., Hwang B., Kim J., Eisenman L.T., Killian D.J. 1995. Quality of Life in Applied Research: A Review and Analysis of Empirical Measures. "American Journal of Mental Retardation", no. 6, s. 623–641.
Zobacz w Google Scholar
Juros A. 1996. Kwestionariusz poczucia jakości życia – QLQ. Wersja eksperymentalna. Lublin: FSCEDS.
Zobacz w Google Scholar
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. 1998. Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne "Vesalius". ISBN 83- 85688-37-4.
Zobacz w Google Scholar
Konarska J. 1996. Młodzież niepełnosprawna wobec poczucia sensu życia. W: Popielski K. (red.). Człowiek – wartości – sens. Lublin: RW KUL, s. 423–428. ISBN 83-228-0523-3.
Zobacz w Google Scholar
Kostrzewski J. 1981. Poglądy na upośledzenie umysłowe. W: Kirejczyk K. (red.). Upośledzenie umysłowe – pedagogika. Warszawa: PWN, s. 54–65. ISBN 83-01-02253-1.
Zobacz w Google Scholar
Kowalik S. 1984. Rehabilitacja upośledzonych umysłowo. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kowalik S. 1993. Psychologiczne wymiary jakości życia. W: Bańka A., Derbis R. (red.). Myśl psychologiczna w Polsce odrodzonej. Poznań: Gemini.
Zobacz w Google Scholar
Kowalik S. 1995. Pomiar jakości życia – kontrowersje teoretyczne. W: Bańka A., Derbis R. (red.). Psychologiczne i pedagogiczne wymiary jakości życia. Poznań–Częstochowa: Wyd. UAM i WSP, s. 75–85. ISBN 83-901059-1-8.
Zobacz w Google Scholar
Kowalik S. 1996. Autonomia osób upośledzonych umysłowo w procesie rehabilitacji – "za" a nawet "przeciw". W: Dykcik W. (red.). Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych. Poznań: Eruditus, s. 49–59. ISBN 83-86142-13-8.
Zobacz w Google Scholar
Kowalik S. 2000. Jakość życia psychicznego. W: Derbis R. (red.). Jakość rozwoju a jakość życia. Częstochowa: WSP, s. 11–32. ISBN 83-7098-615-3.
Zobacz w Google Scholar
Levine S., Croog S.H. 1984. What Constitutes Quality of Life? W: Wenger N. (red.). Assessment of Quality of Life in Clinical Trials of Cardiovascular Therapies. New York: Le Jacq Publishers, s. 67–86.
Zobacz w Google Scholar
Łaś H. 1996. Rewalidacja dzieci upośledzonych umysłowo: kierunki przemian, szanse i kontrowersje. W: Łaś H. (red.). Rewalidacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 9–26. ISBN 83-86745-43-6.
Zobacz w Google Scholar
Oskamp S. 1984. Applied Social Psychology. New Jersey: Prentice Hall.
Zobacz w Google Scholar
Otrębski W. 2001. Poczucie jakości osób z lekkim i umiarkowanym upośledzeniem umysłowym. Studia z Psychologii w KUL, t. 10. Lublin: RW KUL.
Zobacz w Google Scholar
Schalock R.L. 1990. Quality of Life. Perspectives and Issues. Washington, DC: American Association on Mental Retardation.
Zobacz w Google Scholar
Schalock R.L. 1994. The Concept of Quality of Life and Its Current Applications in the Field of Mental Retardation/Developmental Disabilities. W: Goode D. (red.). Quality of Life for Person with Disabilities. Cambridge: Brookline Books, s. 266–284.
Zobacz w Google Scholar
Schalock R.L. 1997. Quality of Life. Application to Persons with Disabilities. Washington, DC: American Association on Mental Retardation.
Zobacz w Google Scholar
Schalock R.L., Keith K.D. 1993. Quality of Life Questionnaire. Worthington: IDS Publishing Corp.
Zobacz w Google Scholar
Schalock R.L., Rapley M., Lobley J. 1996. Cross-cultural Coparability of QOL Measurement. "The British Journal of Developmental Disabilities", issue 42 (43S), s. 60.
Zobacz w Google Scholar
Sęk H. 1993. Jakość życia a zdrowie. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny, Socjologiczny", nr 2, s. 110–117.
Zobacz w Google Scholar
Tomaszewski T. 1984. Ślady i wzorce. Warszawa: PWN. ISBN 83-02-01607-1.
Zobacz w Google Scholar
Tucholska S. 1991. Upośledzenie umysłowe: definicje, kryteria, klasyfikacje. Wykłady z Psychologii w KUL, t. 5. Lublin: RW KUL, s. 195–212.
Zobacz w Google Scholar
Witkowski T. 1996. Obraz siebie u młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną oraz sensoryczną. Warszawa: MDBO.
Zobacz w Google Scholar
© Copyright by Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Artykuły są udostępniane na podstawie Creative Commons Attribution Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Licencja Międzynarodowa
