Słowa kluczowe
astma
cukrzyca
dysfunkcje narządów ruchu
Jak cytować
Abstrakt
Celem badań było ukazanie wpływu emocji towarzyszących chorobie przewlekłej somatycznej na przystosowanie społeczne młodzieży. Zagadnienie przystosowania społecznego autorka rozumie dwojako: w wymiarze osobowościowym, a więc w zgodzie z sobą; oraz w wymiarze interpersonalnym, czyli w zgodzie z innymi. Do zbadania emocji towarzyszących chorobie użyto Ankiety „Poznaj siebie”, natomiast dla oceny przystosowania społecznego posłużono się metodą standaryzowaną, Inwentarzem HPI: problemy osób niepełnosprawnych T. Witkowskiego. W prowadzonych badaniach oparto się na różnych sferach adaptacji: osobowościowej, rodzinnej, społecznej, zajęciowej. Przedstawione przez autorkę wyniki badań pozwalają wnioskować o wpływie emocji towarzyszących chorobie przewlekłej i dysfunkcji somatycznej na przystosowanie społeczne młodzieży, choć na ogół nie powodują one trudności w funkcjonowaniu społecznym. Emocje towarzyszące zmaganiu się z chorobą odgrywają znaczącą rolę w sferze zajęciowej przystosowania społecznego wyłącznie w grupie chorych na astmę. W pozostałych grupach emocje wywołane przez chorobę nie wiążą się z ich funkcjonowaniem społecznym w wyróżnionych sferach. Zwykle przybierają one kształt niepokoju o przyszłość. W zakończeniu autorka formułuje kilka wniosków dla praktyki rehabilitacyjnej i wychowawczej.
Bibliografia
Allen R.M. 1972. Dziecięce porażenie mózgowe. W: Garret J.F., Levine E.S. (red.). Praktyka psychologiczna w rehabilitacji inwalidów. Warszawa: PZWL, s. 115–143.
Zobacz w Google Scholar
Bender B.G., Lerner J.A., Poland J.E. 1991. Association between Corticosteroids and Psychologic Change in Hospitalized Asthmatic Children. „Annals of Allergy” iss. 66, s. 414–419.
Zobacz w Google Scholar
Bruce W.F. 1981. Osobowość a problemy przystosowania u dzieci. W: Skinner Ch.E. (red.). Psychologia wychowawcza. Warszawa: PWN, s. 98–123.
Zobacz w Google Scholar
Dębic B., Kwiatkowska M., Margolis A. 1962. Odrębność psychiki dziecka chorego na cukrzycę. „Pediatria Polska” t. 37, nr 12, s. 1297–1302.
Zobacz w Google Scholar
Doroszewska J. 1981. Pedagogika specjalna. T. 2: Podstawowe problemy teorii i praktyki rewalidacji poszczególnych odchyleń od normy. T. 3: Dzieci i młodzież przewlekle chore (wybrane zagadnienia). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Zobacz w Google Scholar
Doroszewska J. 1989. Pedagogika specjalna. T. 1. Wrocław: Wyd. Ossolineum. ISBN 83-04-00318-X.
Zobacz w Google Scholar
Dróżdż Z., Pawlaczyk B., Szczeciak B. 1992a. Dziecko chorujące na cukrzycę a problemy psychosocjomedyczne. W: Pawlaczyk B. (red.). Wybrane zagadnienia pielęgniarstwa. Cz. 7. Poznań: Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego, s. 240–247.
Zobacz w Google Scholar
Falkiewicz B., Bogucki J. 1987. Czynniki klimatyczne i ich wpływ na rozwój ontogenetyczny człowieka. W: Wolański N.R. (red.). Czynniki rozwoju człowieka. Warszawa: PWN, s. 291–324. ISBN 83-01-03096-8.
Zobacz w Google Scholar
Frączek A., Malak B. (red.). 1980. Z zagadnień psychologii cywilizacji. „Zeszyty Naukowe WSPS”. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Gamulczak F. 1977. Potrzeby rozwojowe i rewalidacja dzieci i młodzieży z dysfunkcją narządu ruchu. W: Hulek A. (red.). Pedagogika rewalidacyjna. Warszawa: PWN, s. 216–230.
Zobacz w Google Scholar
Główka M., Zarzycki D. 1980. Proces uspołecznienia młodzieży niepełnosprawnej fizycznie w ośrodku rehabilitacyjnym. „Szkoła Specjalna” nr 4 (1), s. 30–34.
Zobacz w Google Scholar
Gorczycka E. 1981. Przystosowanie młodzieży ze schorzeniami narządu ruchu do życia społecznego. Warszawa: PZWL.
Zobacz w Google Scholar
Gruszczyński W., Kozłowska Z.E. 1996. Rola lęku w przewlekłych chorobach psychosomatycznych u dzieci. W: Skłodowski H. (red.). Medycyna psychosomatyczna i psychologia chorego somatycznie wobec zagrożenia i wyzwań cywilizacyjnych współczesnego świata. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, s. 328–332. ISBN 83-7016-915-5.
Zobacz w Google Scholar
Grzegorzewska M. 1968. Pedagogika specjalna. (Skrypt wykładów). Warszawa: PIPS.
Zobacz w Google Scholar
Hulek A. 1969. Teoria i praktyka rehabilitacji inwalidów. Warszawa: PZWL.
Zobacz w Google Scholar
Jarosz-Chrobot P., Franiczek W., Moczia K., Wiedermann G. 1997. Lęk u dzieci chorych na cukrzycę. „Endokrynologia, Diabetologia i Choroby Przemiany Materii Wieku Rozwojowego” nr 1, s. 29–31.
Zobacz w Google Scholar
Jarosz-Chrobot P., Matlakiewicz E., Franiczek W., Koehler B. 1999. Rozwój intelektualny i zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego u dzieci w młodszym wieku szkolnym w przebiegu cukrzycy typu I. „Diabetologia Polska” t. 6, nr 2, s. 107–109.
Zobacz w Google Scholar
Konopnicki J. 1971. Niedostosowanie społeczne. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Larkowa H. 1977. Psychologiczne podstawy rewalidacji. W: Hulek A. (red.). Pedagogika rewalidacyjna. Warszawa: PWN, s. 71–92.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki A. (red.). 1974. Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Luban-Plozza B., Poldinger W., Króger F., Wasilewsk i B. (red.). 1995. Zaburzenia psychosomatyczne w praktyce lekarskiej. Warszawa: PZWL.
Zobacz w Google Scholar
Maciarz A. 1996. Dziecko długotrwale chore. Poradnik opiekuńczo-wychowawczy. Zielona Góra: Verbum. ISBN 83-901114-4-6.
Zobacz w Google Scholar
Maciarz A. 1998. Dziecko przewlekle chore w roli ucznia. Kraków: Impuls. ISBN 83-86994-70-3.
Zobacz w Google Scholar
Małecka-Bańska E. 1977. Ocena stanu psychicznego dzieci chorych na cukrzycę. „Pediatria Polska” nr 4.
Zobacz w Google Scholar
Newcomb T.M., Turner R.H., Converse P.E. 1970. Psychologia społeczna. Studium interakcji ludzkich. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Nowakowska M. 1985. Psychologiczne aspekty chorób przewlekłych trwałego upośledzenia zdrowia oraz chorób nieuleczalnych i zagrażających życiu. W: Jarosz M. (red.). Psychologia lekarska. Warszawa: PZWL, s. 315–332.
Zobacz w Google Scholar
Oleńska-Pawlak T. 1997. Percepcja środowiska rodzinnego i szkolnego przez dzieci przewlekle chore i kalekie. „Roczniki Naukowo-Dydaktyczne WSP w Krakowie. Prace Pedagogiczne XVIII”. Zeszyt 175, s. 145–157.
Zobacz w Google Scholar
Pecyna M.B. 1998. Rodzinne uwarunkowania zachowania dziecka w świetle psychologii klinicznej. Warszawa: WSiP. ISBN 83-02-07088-2.
Zobacz w Google Scholar
Pilecka W. 1989a. Osobowościowe determinanty przystosowania społecznego młodzieży cierpiącej na astmę, cukrzycę i chorobę reumatyczną. W: Pańczyk J. (red.). Pedagogika specjalna – uwarunkowania i tendencje rozwoju. Materiały z Konferencji WSPS zorganizowanej w 65. rocznicę działalności WSPS w Warszawie. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Pilecka W. 1989b. Percepcja osób leczących i wychowujących dzieci z przewlekłymi chorobami układu oddechowego a ich zachowania społeczne. W: Kowalik S., Kwiek J., Szychowiak B. (red.). Optymalizacja interakcji w procesie usprawniania osób z dysfunkcjami fizycznymi i psychicznymi.
Zobacz w Google Scholar
Psychologia i Pedagogika, 73. Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, s. 132–139. ISBN 83-232-0085-8.
Zobacz w Google Scholar
Pilecka W. 1990. Terapia psychopedagogiczna dzieci niepełnosprawnych w szkole masowej. Kraków: CDN im. W. Spasowskiego. Oddział w Krakowie.
Zobacz w Google Scholar
Pilecka W. 1992. Psychologiczne problemy dzieci przewlekle chorych i kalekich. W: Pilecka W., Pilecki J. Rewalidacja dzieci przewlekle chorych i kalekich. Kraków: Wyd. Naukowe WSP, s. 6–128.
Zobacz w Google Scholar
Pilecka W. 1999. Choroba przewlekła w życiu i rozwoju dziecka. W: Pilecka W., Majewicz P., Zawadzki A. Jak wspomagać psychospołeczny rozwój dzieci niepełnosprawnych somatycznie. Kraków: Wyd. Edukacyjne, s. 7–36. ISBN 83-86663-69-3.
Zobacz w Google Scholar
Pilecka W. 2002. Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Problemy psychologiczne. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 83-233-1559-0.
Zobacz w Google Scholar
Polakowski L. 1976. Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej. Siedlce: WSP.
Zobacz w Google Scholar
Pospiszyl K., Żabczyńska E. 1986. Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Prochow M., Kulczycka J. 1967. Reakcje psychiczne dziecka chorego na cukrzycę. „Zdrowie Psychiczne” nr 1, s. 73–79.
Zobacz w Google Scholar
Przetacznikowa M., Kaiser J. 1987. Czynniki emocjonalne i społeczne w rozwoju przystosowania człowieka do środowiska. W: Wolański N. (red.). Czynniki rozwoju człowieka. Warszawa: PWN, s. 553–577. ISBN 83-01-03096-8.
Zobacz w Google Scholar
Reykowski J. 1992. Procesy emocjonalne, motywacja, osobowość. W: Tomaszewski T. (red.). Psychologia ogólna. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Sękowska Z. 1978. Pedagogika specjalna. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Zobacz w Google Scholar
Sękowska Z. 1991. Przystosowanie społeczne młodzieży niewidomej. Warszawa: WSiP. ISBN 83-02-04013-4.
Zobacz w Google Scholar
Siwek S. 1982. Samoakceptacja młodzieży ze schorzeniami narządu ruchu. „Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne” nr 1–2, s. 53–60.
Zobacz w Google Scholar
Skorny Z. 1976. Proces socjalizacji dzieci i młodzieży. Warszawa: WSiP.
Zobacz w Google Scholar
Susułowska M., Przetacznikowa M. 1967. Wpływ choroby przewlekłej na rozwój psychiczny i osobowość dzieci. „Zeszyty Naukowe UJ w Krakowie. Prace Psychologiczno-Pedagogiczne”. Zeszyt 9.
Zobacz w Google Scholar
Symonides-Ławecka A. 1995. Cukrzyca u dzieci. Warszawa. PZWL. ISBN 83-200-1882-7.
Zobacz w Google Scholar
Symonides-Ławecka A. 1998. Problemy młodzieży chorej na cukrzycę. „Diabetologia Polska” nr 5, supl. 1, s. 88–89.
Zobacz w Google Scholar
Ś l ę z a k J. 1984. Uczeń z odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju. Warszawa: WSiP. ISBN 83-02-02182-2.
Zobacz w Google Scholar
Tomaszewski T., Kozielecki J., Reykowski J., Frączek A., Kofta M. 1977. Struktura i mechanizmy regulujące czynności człowieka. W: Tomaszewski T. (red.). Psychologia. Warszawa: PWN, s. 491–678.
Zobacz w Google Scholar
Witkowski T. 1992. Trudności w psychospołecznym przystosowaniu u młodzieży z defektem fizycznym, zmysłowym i umysłowym. W: Biela A., Walesa C. (red.). Problemy współczesnej psychologii. T. 2. Lublin: PTP Oddział w Lublinie, s. 729–739.
Zobacz w Google Scholar
Witkowski T. 1993. Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych (13 rodzajów niepełnosprawności). Warszawa: MD. BO.
Zobacz w Google Scholar
Wolański N. 1987. Czynniki rozwoju człowieka. Wstęp do ekologii człowieka. Warszawa: PWN. ISBN 83-01-03096-8.
Zobacz w Google Scholar
Wyszyńska A. 1976. Pojęcie kompensacji w psychologii. W: Klimasiński K. (red.). Procesy poznawcze a defekty sensoryczne. Materiały I Krajowego Sympozjum Psychologii Defektologicznej w Krakowie, 26–27 listopada 1974. Warszawa: PZG PZN, UJ, s. 9–25.
Zobacz w Google Scholar
Zawadzki B. 1959. Wykłady z psychopatologii. Warszawa: UW.
Zobacz w Google Scholar
© Copyright by Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Artykuły są udostępniane na podstawie Creative Commons Attribution Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Licencja Międzynarodowa
