Abstract
The study aimed to demonstrate the influence of emotions accompanying a chronic, somatic illness on social adaptation of young people. The author understands the issue of social adaptation in two ways: in terms of individual personality, which is seeking full harmony with oneself, and in the interpersonal dimension, which is by seeking harmony with others. The emotions accompanied by the illness were assessed using “Get to know yourself” Questionnaire, whereas when assessing the social adaptation, a standardised method: The Handicap Problems Inventory (HPI), issues of disabled people, by T. Witkowski was used. The conducted research was based on following spheres of adaptation: individual, family, social, and occupational. The research results presented by the author allow to conclude on the influence of emotions accompanying a chronic illness and somatic disabilities on social adaptation of young people, although the above mentioned health problems do not generally cause difficulties in social adaptation. Emotions accompanying an illness play a significant role in terms of performing social activities merely in the case of patients suffering from asthma. In the remaining groups of ill people, the emotions caused by the illness do not interfere with the patients’ social functioning in the each of the spheres. Usually, they take a shape of anxiety or concern about the future. In conclusion, the author offers a few solutions for rehabilitation and educational activities.
References
Allen R.M. 1972. Dziecięce porażenie mózgowe. W: Garret J.F., Levine E.S. (red.). Praktyka psychologiczna w rehabilitacji inwalidów. Warszawa: PZWL, s. 115–143.
View in Google Scholar
Bender B.G., Lerner J.A., Poland J.E. 1991. Association between Corticosteroids and Psychologic Change in Hospitalized Asthmatic Children. „Annals of Allergy” iss. 66, s. 414–419.
View in Google Scholar
Bruce W.F. 1981. Osobowość a problemy przystosowania u dzieci. W: Skinner Ch.E. (red.). Psychologia wychowawcza. Warszawa: PWN, s. 98–123.
View in Google Scholar
Dębic B., Kwiatkowska M., Margolis A. 1962. Odrębność psychiki dziecka chorego na cukrzycę. „Pediatria Polska” t. 37, nr 12, s. 1297–1302.
View in Google Scholar
Doroszewska J. 1981. Pedagogika specjalna. T. 2: Podstawowe problemy teorii i praktyki rewalidacji poszczególnych odchyleń od normy. T. 3: Dzieci i młodzież przewlekle chore (wybrane zagadnienia). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
View in Google Scholar
Doroszewska J. 1989. Pedagogika specjalna. T. 1. Wrocław: Wyd. Ossolineum. ISBN 83-04-00318-X.
View in Google Scholar
Dróżdż Z., Pawlaczyk B., Szczeciak B. 1992a. Dziecko chorujące na cukrzycę a problemy psychosocjomedyczne. W: Pawlaczyk B. (red.). Wybrane zagadnienia pielęgniarstwa. Cz. 7. Poznań: Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego, s. 240–247.
View in Google Scholar
Falkiewicz B., Bogucki J. 1987. Czynniki klimatyczne i ich wpływ na rozwój ontogenetyczny człowieka. W: Wolański N.R. (red.). Czynniki rozwoju człowieka. Warszawa: PWN, s. 291–324. ISBN 83-01-03096-8.
View in Google Scholar
Frączek A., Malak B. (red.). 1980. Z zagadnień psychologii cywilizacji. „Zeszyty Naukowe WSPS”. Warszawa.
View in Google Scholar
Gamulczak F. 1977. Potrzeby rozwojowe i rewalidacja dzieci i młodzieży z dysfunkcją narządu ruchu. W: Hulek A. (red.). Pedagogika rewalidacyjna. Warszawa: PWN, s. 216–230.
View in Google Scholar
Główka M., Zarzycki D. 1980. Proces uspołecznienia młodzieży niepełnosprawnej fizycznie w ośrodku rehabilitacyjnym. „Szkoła Specjalna” nr 4 (1), s. 30–34.
View in Google Scholar
Gorczycka E. 1981. Przystosowanie młodzieży ze schorzeniami narządu ruchu do życia społecznego. Warszawa: PZWL.
View in Google Scholar
Gruszczyński W., Kozłowska Z.E. 1996. Rola lęku w przewlekłych chorobach psychosomatycznych u dzieci. W: Skłodowski H. (red.). Medycyna psychosomatyczna i psychologia chorego somatycznie wobec zagrożenia i wyzwań cywilizacyjnych współczesnego świata. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, s. 328–332. ISBN 83-7016-915-5.
View in Google Scholar
Grzegorzewska M. 1968. Pedagogika specjalna. (Skrypt wykładów). Warszawa: PIPS.
View in Google Scholar
Hulek A. 1969. Teoria i praktyka rehabilitacji inwalidów. Warszawa: PZWL.
View in Google Scholar
Jarosz-Chrobot P., Franiczek W., Moczia K., Wiedermann G. 1997. Lęk u dzieci chorych na cukrzycę. „Endokrynologia, Diabetologia i Choroby Przemiany Materii Wieku Rozwojowego” nr 1, s. 29–31.
View in Google Scholar
Jarosz-Chrobot P., Matlakiewicz E., Franiczek W., Koehler B. 1999. Rozwój intelektualny i zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego u dzieci w młodszym wieku szkolnym w przebiegu cukrzycy typu I. „Diabetologia Polska” t. 6, nr 2, s. 107–109.
View in Google Scholar
Konopnicki J. 1971. Niedostosowanie społeczne. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Larkowa H. 1977. Psychologiczne podstawy rewalidacji. W: Hulek A. (red.). Pedagogika rewalidacyjna. Warszawa: PWN, s. 71–92.
View in Google Scholar
Lewicki A. (red.). 1974. Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Luban-Plozza B., Poldinger W., Króger F., Wasilewsk i B. (red.). 1995. Zaburzenia psychosomatyczne w praktyce lekarskiej. Warszawa: PZWL.
View in Google Scholar
Maciarz A. 1996. Dziecko długotrwale chore. Poradnik opiekuńczo-wychowawczy. Zielona Góra: Verbum. ISBN 83-901114-4-6.
View in Google Scholar
Maciarz A. 1998. Dziecko przewlekle chore w roli ucznia. Kraków: Impuls. ISBN 83-86994-70-3.
View in Google Scholar
Małecka-Bańska E. 1977. Ocena stanu psychicznego dzieci chorych na cukrzycę. „Pediatria Polska” nr 4.
View in Google Scholar
Newcomb T.M., Turner R.H., Converse P.E. 1970. Psychologia społeczna. Studium interakcji ludzkich. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Nowakowska M. 1985. Psychologiczne aspekty chorób przewlekłych trwałego upośledzenia zdrowia oraz chorób nieuleczalnych i zagrażających życiu. W: Jarosz M. (red.). Psychologia lekarska. Warszawa: PZWL, s. 315–332.
View in Google Scholar
Oleńska-Pawlak T. 1997. Percepcja środowiska rodzinnego i szkolnego przez dzieci przewlekle chore i kalekie. „Roczniki Naukowo-Dydaktyczne WSP w Krakowie. Prace Pedagogiczne XVIII”. Zeszyt 175, s. 145–157.
View in Google Scholar
Pecyna M.B. 1998. Rodzinne uwarunkowania zachowania dziecka w świetle psychologii klinicznej. Warszawa: WSiP. ISBN 83-02-07088-2.
View in Google Scholar
Pilecka W. 1989a. Osobowościowe determinanty przystosowania społecznego młodzieży cierpiącej na astmę, cukrzycę i chorobę reumatyczną. W: Pańczyk J. (red.). Pedagogika specjalna – uwarunkowania i tendencje rozwoju. Materiały z Konferencji WSPS zorganizowanej w 65. rocznicę działalności WSPS w Warszawie. Warszawa.
View in Google Scholar
Pilecka W. 1989b. Percepcja osób leczących i wychowujących dzieci z przewlekłymi chorobami układu oddechowego a ich zachowania społeczne. W: Kowalik S., Kwiek J., Szychowiak B. (red.). Optymalizacja interakcji w procesie usprawniania osób z dysfunkcjami fizycznymi i psychicznymi.
View in Google Scholar
Psychologia i Pedagogika, 73. Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, s. 132–139. ISBN 83-232-0085-8.
View in Google Scholar
Pilecka W. 1990. Terapia psychopedagogiczna dzieci niepełnosprawnych w szkole masowej. Kraków: CDN im. W. Spasowskiego. Oddział w Krakowie.
View in Google Scholar
Pilecka W. 1992. Psychologiczne problemy dzieci przewlekle chorych i kalekich. W: Pilecka W., Pilecki J. Rewalidacja dzieci przewlekle chorych i kalekich. Kraków: Wyd. Naukowe WSP, s. 6–128.
View in Google Scholar
Pilecka W. 1999. Choroba przewlekła w życiu i rozwoju dziecka. W: Pilecka W., Majewicz P., Zawadzki A. Jak wspomagać psychospołeczny rozwój dzieci niepełnosprawnych somatycznie. Kraków: Wyd. Edukacyjne, s. 7–36. ISBN 83-86663-69-3.
View in Google Scholar
Pilecka W. 2002. Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Problemy psychologiczne. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 83-233-1559-0.
View in Google Scholar
Polakowski L. 1976. Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej. Siedlce: WSP.
View in Google Scholar
Pospiszyl K., Żabczyńska E. 1986. Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Prochow M., Kulczycka J. 1967. Reakcje psychiczne dziecka chorego na cukrzycę. „Zdrowie Psychiczne” nr 1, s. 73–79.
View in Google Scholar
Przetacznikowa M., Kaiser J. 1987. Czynniki emocjonalne i społeczne w rozwoju przystosowania człowieka do środowiska. W: Wolański N. (red.). Czynniki rozwoju człowieka. Warszawa: PWN, s. 553–577. ISBN 83-01-03096-8.
View in Google Scholar
Reykowski J. 1992. Procesy emocjonalne, motywacja, osobowość. W: Tomaszewski T. (red.). Psychologia ogólna. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Sękowska Z. 1978. Pedagogika specjalna. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
View in Google Scholar
Sękowska Z. 1991. Przystosowanie społeczne młodzieży niewidomej. Warszawa: WSiP. ISBN 83-02-04013-4.
View in Google Scholar
Siwek S. 1982. Samoakceptacja młodzieży ze schorzeniami narządu ruchu. „Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne” nr 1–2, s. 53–60.
View in Google Scholar
Skorny Z. 1976. Proces socjalizacji dzieci i młodzieży. Warszawa: WSiP.
View in Google Scholar
Susułowska M., Przetacznikowa M. 1967. Wpływ choroby przewlekłej na rozwój psychiczny i osobowość dzieci. „Zeszyty Naukowe UJ w Krakowie. Prace Psychologiczno-Pedagogiczne”. Zeszyt 9.
View in Google Scholar
Symonides-Ławecka A. 1995. Cukrzyca u dzieci. Warszawa. PZWL. ISBN 83-200-1882-7.
View in Google Scholar
Symonides-Ławecka A. 1998. Problemy młodzieży chorej na cukrzycę. „Diabetologia Polska” nr 5, supl. 1, s. 88–89.
View in Google Scholar
Ś l ę z a k J. 1984. Uczeń z odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju. Warszawa: WSiP. ISBN 83-02-02182-2.
View in Google Scholar
Tomaszewski T., Kozielecki J., Reykowski J., Frączek A., Kofta M. 1977. Struktura i mechanizmy regulujące czynności człowieka. W: Tomaszewski T. (red.). Psychologia. Warszawa: PWN, s. 491–678.
View in Google Scholar
Witkowski T. 1992. Trudności w psychospołecznym przystosowaniu u młodzieży z defektem fizycznym, zmysłowym i umysłowym. W: Biela A., Walesa C. (red.). Problemy współczesnej psychologii. T. 2. Lublin: PTP Oddział w Lublinie, s. 729–739.
View in Google Scholar
Witkowski T. 1993. Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych (13 rodzajów niepełnosprawności). Warszawa: MD. BO.
View in Google Scholar
Wolański N. 1987. Czynniki rozwoju człowieka. Wstęp do ekologii człowieka. Warszawa: PWN. ISBN 83-01-03096-8.
View in Google Scholar
Wyszyńska A. 1976. Pojęcie kompensacji w psychologii. W: Klimasiński K. (red.). Procesy poznawcze a defekty sensoryczne. Materiały I Krajowego Sympozjum Psychologii Defektologicznej w Krakowie, 26–27 listopada 1974. Warszawa: PZG PZN, UJ, s. 9–25.
View in Google Scholar
Zawadzki B. 1959. Wykłady z psychopatologii. Warszawa: UW.
View in Google Scholar
© Copyright by Małopolska School of Economics in Tarnów. The articles are available under the Creative Commons Attribution NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License