Pedagogiczny wymiar pracy socjalnej w świetle polskiego prawa

Abstrakt

Praca socjalna spotyka się z różnymi trudnościami. W związku z tym nadal aktualna wydaje się kwestia pedagogicznego wymiaru pracy socjalnej w świetle polskiego prawa. Jej genezę znajduje się już w przedchrześcijańskiej starożytności, a następnie na gruncie chrześcijańskiego średniowiecza - w ramach diakonii, tj. posługi miłości bliźniego. Odtąd pedagogika pracy socjalnej opiera się na miłości chrześcijańskiej, której symbolem jest „Caritas”. Pedagogiczny wymiar pracy socjalnej mieści się także w polskich podstawach prawnych. Na mocy ustawy z 1923 roku opieka społeczna staje się fundamentem dla przyszłej pracy socjalnej. „Służba, jako synonim pracy socjalnej, a wcześniej synonim pracy społecznej, jako znamienne, pełne humanizmu hasło, odżyło w Polsce po 1990 roku, kiedy to w wyniku zmian społecznych zaczęły narastać zjawiska marginalizujące bądź wykluczające ze społeczeństwa nie tylko jednostki, ale i całe grupy społeczne” (Zbyrat, 2007, s. 10). Najpierw w ustawie z 1990 roku pojawia się właściwie rozumiany system społeczny, a wraz z nim definicja legalna pracy socjalnej, a potem w ustawie z 2004 roku podkreśla się funkcjonowanie pracy socjalnej w polskim społeczeństwie poprzez pełnienie tak zwanych ról społecznych. Odtąd pedagogiczny wymiar ustawy wiąże z rozpatrywaniem pracy socjalnej i zawodu pracownika socjalnego nie tyle w kategoriach prawnych, co przede wszystkim etycznych.