Abstrakt
Autor analizuje problem dwóch nurtów naukowych we współczesnych badaniach w zakresie zarządzania kulturą w Polsce. Peter Bendixen opisuje je jako dwa paradygmaty – platoński (instrumentalny) oraz arystotelesowski. Zdaniem niemieckiego badacza ekonomiki kultury, nurt platoński to taki, w którym „w sensie ilościowym i jakościowym dominują podstawy zarządzania przedsiębiorstwem”, podczas gdy w ujęciu arystotelesowskim zarządzanie kulturą może jedynie spełniać funkcję wspierającą w stosunku do sztuki. Badacze zaliczani przez autora do zwolenników nurtu platońskiego opowiadają się za wprowadzaniem do sektora kultury publicznej rozwiązań organizacyjnych i zasad nowej ekonomii sektora publicznego. Profesor Jerzy Hausner krytykuje słabe strony publicznych instytucji kultury: ograniczenia w polityce kadrowej, brak bodźców do wzrostu produkcyjności, zachowania biurokratyczne, niechęć do podejmowania ryzyka, brak konkurencji, duże znaczenie czynników politycznych. Profesor Grażyna Prawelska-Skrzypek zwraca uwagę na konieczność wprowadzenia w kulturze wskaźników efektywności umożliwiających właściwą ocenę funkcjonowania instytucji kultury. Zdaniem badaczy reprezentujących arystotelesowski nurt w zarządzaniu kulturą, badacze „instrumentaliści” zbyt mechanicznie przenoszą do kultury pewne narzędzia zarządzania sprawdzające się w innych sektorach gospodarki. Krytycy instrumentalistów akcentują niewymierność wartości kulturalnych, a także sprzeczność w teorii zakładającej jednoczesny wzrost funkcji komercyjnej i poszerzanie zakresu artystycznych poszukiwań w instytucjach kultury. Wskazują ponadto na niekorzystne zewnętrzne determinanty uczestnictwa społeczeństwa w kulturze, które wymagają poważnych zmian systemowych.
Bibliografia
Barwacz K., Kierunki doskonalenia systemu nadzoru korporacyjnego przedsiębiorstw publicznych na przykładzie sektora komunalnego, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie” 2009, nr 2(13), t. 2, s. 169-179.
Zobacz w Google Scholar
Bendixen P., O filozoficznych fundamentach zarządzania kulturą, „Zarządzanie Kulturą” 2008, z. 1.
Zobacz w Google Scholar
Bendixen P., Wprowadzenie do ekonomiki kultury i sztuki, Wydawnictwo UJ, Kraków 2001. ISBN 83-233-1504-3.
Zobacz w Google Scholar
Gałuszka P., Biznes muzyczny, Wyd. Placet, Warszawa 2009. ISBN 978-83-7488-146-3.
Zobacz w Google Scholar
Golinowska S ., Ekonomika kultury. Stan badań, „Ekonomista” 1991, nr 1.
Zobacz w Google Scholar
Hausner J., Instytucje kultury w czasach kryzysu. Wyzwania i zagrożenia - w jakich warunkach możliwa jest transformacja i nowoczesny model funkcjonowania instytucji? W: J. Sójka (red.), Instytucje kultury w czasach kryzysu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2009. ISBN 978-83-61320-73-9.
Zobacz w Google Scholar
Ilczuk D., Zmiany w organizacji i finansowaniu narodowych instytucji kultury w Europie. Prywatyzacja i deetatyzacja, „Zarządzanie w Kulturze” 2003, t. 4, z. 6.
Zobacz w Google Scholar
Kietlińska K., Finansowanie kultury: dylematy teorii i praktyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1995. ISBN 83-7016-883-3.
Zobacz w Google Scholar
Kłoskowska A., Kultura masowa – krytyka i obrona, PWN, Warszawa 1980. ISBN 83-01-01511-X.
Zobacz w Google Scholar
Kołodko G.W., Wędrujący świat, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008. ISBN 978-83-7469-712-5.
Zobacz w Google Scholar
Łysiński J., Bariery rozwoju funkcji komercyjnej samorządowych filharmonii w Polsce, praca doktorska, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, Kraków 2007.
Zobacz w Google Scholar
Łysiński J., Dylematy związane z analizą wskaźników efektywności instytucji artystycznych na przykładzie filharmonii samorządowych w Polsce. W: J. Sójka (red.), Instytucje kultury w czasach kryzysu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2009. ISBN 978-83-61320-73-9.
Zobacz w Google Scholar
Mandel B., Kształcenie w zakresie zarządzania kulturą w szkołach wyższych - między wymogami teorii a potrzebami praktyki, „Zarządzanie Kulturą” 2008, z. 1.
Zobacz w Google Scholar
Nesbitt R.G., Nie oglądaj się za siebie w gniewie. W: M. Lind, R. Minichbauer (red.), Europejskie polityki kulturalne 2015, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2009. ISBN 978-83-925107-4-1.
Zobacz w Google Scholar
Pawłowski R., Kultura jest dla obywateli. Wywiad z prof. Jerzym Hausnerem, „Gazeta Wyborcza. Kultura”, 22.12.2010, nr 298, s. 15.
Zobacz w Google Scholar
Prawelska-Skrzypek G., Polityka kulturalna polskich samorządów. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo UJ, Kraków 2003. ISBN 83-233-1700-3.
Zobacz w Google Scholar
Prawelska-Skrzypek G., Regionalne zróżnicowanie polityki kulturalnej polskich miast. W: J. Sójka (red.), Instytucje kultury w czasach kryzysu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2009. ISBN 978-83-61320-73-9.
Zobacz w Google Scholar
Smithuijsen C.B., 23 European Countries Reflect on Privatization, Desetatisation and Culture: Introduction to the Country Reports. W: A. van Hemel, N. van der Wielen (red.), Privatisation/Desetatisation and Culture, Conference Reader for the Circle Round Table, Boekman Foundation/Twente University, Amsterdam 1997, s. 91-97.
Zobacz w Google Scholar
Sowa J., Rewolucja kulturalna – tak, ale jaka? O możliwych kierunkach polskiej polityki kulturalnej, „Zarządzanie Kulturą” 2010, nr 3.
Zobacz w Google Scholar
Stiglitz J., Ekonomia sektora publicznego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004. ISBN 83-01-14338-X.
Zobacz w Google Scholar
Światowy G., Kuźniak K., Orientacja marketingowa w tworzeniu oferty rynkowej filharmonii. W: S. Flejterski , E. Roszkowska (red.), Teatry w Europie, Opera na Zamku, Szczecin 2004. ISBN 83-909715-3-4.
Zobacz w Google Scholar
Trzeciak H., Ekonomika teatru, Instytut Teatralny, Warszawa 2011. ISBN 978-83-931155-9-4.
Zobacz w Google Scholar
Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004–2020, Ministerstwo Kultury, Warszawa 2005.
Zobacz w Google Scholar
© Copyright by Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Artykuły są udostępniane na podstawie Creative Commons Attribution Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Licencja Międzynarodowa
