Abstract
The article presents the results of the research on the effectiveness of the preventive and therapeutic program carried out in a sociotherapeutic centre. The aim of the study was to show the dynamics of emotional behaviour of children and young people involved in the support program and psychological assistance. In the adopted hypothesis it has been assumed, that the program proposals in the form of teaching and psychological support are relevant and effective. In the theoretical part of the article the issues of prevention, implemented in the form of specialised programs have been presented. In the methodological part the research group, methods and test procedures have been described. In order to describe the dynamics of adolescent emotional changes, the test methods have been used to measure aggressive behaviour, anxiety, depression and personality characteristics. For this purpose the scale of R.B. Cattell High School Personality Questionnaire (HSPQ) translated by J. Kostrzewski, scale of A.H. Buss, A. Durkee Moods and whims in the adaptation of M. Chojnowski, Inventory of State and Trait Anxiety (STAI) in the Polish adaptation of K. Wrześniewski and T. Sosnowski, scale of M. Kovacs Children’s Depression Inventory (CDI), in translation of M. Oleś have been used. The results were analysed statistically according to a complex experimental plan of repeatable measurements, including analysis of the main and interactive effects. The calculations were made using the model of the analysis of variance using the statistical package STATYSTICA. These results confirm the accepted hypothesis. It is therefore necessary to adopt the positive impact of the support program and psychological help on the dynamics of emotional changes in children and adolescents participating in the analysed program. Moreover, the results indicate the complexity of the factors, which condition the process of psychological changes in adolescents. Behaviour of adolescents participating and not participating in the support program and psychological help shown a large variations conditioned by internal influence of variables towards each other. As a result of the carried out analysis new questions have emerged, to which the answer must involve the need to carry out further, more detailed research.
References
Bomba J., Modrzejewska R., Pileck i M. 2003. Depresyjny przebieg dorastania jako czynnik ryzyka powstawania zaburzeń psychicznych – piętnastoletnie badania prospektywne. "Psychiatria Polska", nr 37 (2), s. 57–69.
View in Google Scholar
Brzeziński J. 1984. Elementy metodologii badań psychologicznych. Warszawa: Wyd Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Brzeziński J. 1999. Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Brzeziński J., Kowalik S. 2000. Modelujący wyniki badania psychologicznego (diagnostycznego) wpływ osoby badanej (pacjenta) i badacza (klinicysty). W: Sęk H. (red.). Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. ISBN 83-01-10241.
View in Google Scholar
Cekiera Cz. 1992. Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. ISBN 83-85291-35-0.
View in Google Scholar
Cekiera Cz. 2001. Rozwój ku wyższym wartościom profilaktyką przestępczości. W: Urban B. (red.). Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 83-233-1421-7.
View in Google Scholar
Choynowski M. 1972. Skrócony podręcznik do testu "Nastroje i Humory" A.H. Bassa i A. Durkee. Warszawa: MOiW.
View in Google Scholar
Choynowski M. 1998. Agresywność. Pomiar i analiza psychometryczna Warszawa: PTP. ISBN 83-85512-67-5.
View in Google Scholar
Czabała J.C. 2000. Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa: Wyd Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Drwal R.Ł. 1989. Trafność zbieżna i różnicowa czterech inwentarzy agresji. W: Drwal R.Ł. (red.). Techniki kwestionariuszowe w diagnostyce psychologicznej. Wybrane zagadnienia. Lublin: UMCS. ISBN 83-227-0239-6.
View in Google Scholar
Dziewiecki M. 2003. Profilaktyka uzależnień w szkole. W: Telka L. (red.). Programy profilaktyki uzależnień z doświadczeń autorów. Katowice: Wyd. Naukowe "Śląsk". ISBN 83-7164-400-0.
View in Google Scholar
Gaś Z.B. 2006. Profilaktyka w szkole. Warszawa: WSiP. ISBN 83-02-08938-9.
View in Google Scholar
Gierowski J.K. 2009. Relacje pomiędzy płcią psychologiczną a agresywnością na tle czynników ryzyka przemocy u nieletnich dziewcząt i chłopców. W: Gulla B., Wysocka-Pleczyk M. (red.). Dziecko jako ofiara i sprawca przemocy. Przestępczość nieletnich. Kraków Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 978-83-233-2661-8.
View in Google Scholar
Grzelak S. 2009. Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży. Aktualny stan badań na świecie i w Polsce. Kraków: Rubikon. ISBN 978-83-89947-02-4.
View in Google Scholar
Gulla B., Wysocka-Pleczyk M. (red.). 2009. Dziecko jako ofiara i sprawca przemocy. Przestępczość nieletnich. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 978-83-233-2661-8.
View in Google Scholar
Hawkins J.D., Catalano R.F., Miller J.Y. 1992. Risk and Protective Factors for Alcohol and Other Drug Problems in Adolescence and Early Adulthood: Implication for Substance Abuse Prevention. "Psychological Bulletin", nr 112 (1).
View in Google Scholar
Jasiński Z., Nycza E. (red.). 2004. Kultura w systemie wychowawczym Ochotniczych Hufców Pracy. Opole: Antykwa. ISBN 83-87493-57-0.
View in Google Scholar
Klimasiński K. 2001. Zaburzenia osobowości u młodzieży – psychopatia i socjopatia. W: Urban B. (red.). Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 83-233-1421-7.
View in Google Scholar
Kostrzewski J. 1970. Podręcznik Młodzieżowego Kwestionariusza Osobowości. Tłum. wg podręcznika Cattell R.B. 1958. Handbook for the IPAT High School Personality Questionnaire – the HSPQ. Lublin: Pracownia Psychometrii KUL.
View in Google Scholar
Kovacs M. 1992. Children Depression Inventory. New York: Multi Health Systems.
View in Google Scholar
Namysłowska I. 2004. Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: PZWL.
View in Google Scholar
Oleś M. 1995. Pomiar depresji u dzieci: przegląd metod. "Roczniki Filozoficzne", r. 43, z. 4.
View in Google Scholar
Oleś P. 2004. Czy trafnie oceniamy poczucie jakości życia w zdrowiu i chorobie? Refleksja metodologiczna. Referat zaprezentowany na konferencji "Rozwój – Zdrowie – Choroba". Kołobrzeg.
View in Google Scholar
Oleś P.K. 2003. Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar. ISBN 83-7383-066-9.
View in Google Scholar
Ostaszewski K. 2003. Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar. ISBN 83-7383-018-9.
View in Google Scholar
Plopa M. 2008. Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Impuls. ISBN 978-83-7308-565-7.
View in Google Scholar
Płużek Z. 1994. Rozwój jest procesem stawania się. Wprowadzenie do problematyki rozwoju osobowości. W: Szewczyk W. (red.). Jak sobie z tym poradzić. Tarnów: Biblios. ISBN 83-85380-48-5.
View in Google Scholar
Rabe-Jabłońska J. 2001. Depresja u dzieci i młodzieży. Aktualne poglądy na etiologię, diagnozowanie, przebieg i leczenie. "Psychiatria i Psychologia Kliniczna Dzieci i Młodzieży", nr 1, s. 7–23.
View in Google Scholar
Reber A.S. 2002. Słownik psychologii. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar. ISBN 83-7383-007-3.
View in Google Scholar
Rode M. 2009. Charakterystyka wybranych cech psychicznych nieletnich dziewcząt. W: Gulla B., Wysocka-Pleczyk M. (red.). Dziecko jako ofiara i sprawca przemocy. Przestępczość nieletnich. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 978-83-233-2661-8.
View in Google Scholar
Rola J. 2005. Depresyjność młodzieży ze środowisk wielkomiejskiego i wiejskiego w okresie nauki w gimnazjum. "Psychiatria Polska", 39 (3), s. 537–547.
View in Google Scholar
Rostowska T., Jarmołowska A. (red.). 2010. Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego. Warszawa: Difin. ISBN 978-83-7641-173-6.
View in Google Scholar
Sęk H. 2000. Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki. W: Sęk H. (red.). Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. ISBN 83-01-10241.
View in Google Scholar
Sęk H., Cieślak R. (red.). 2004. Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. ISBN 83-01-14137-9.
View in Google Scholar
Shaughnessy J.J., Zechmeister E.B., Zechmeister J.S. 2002. Metody badawcze w psychologii. Gdańsk: GWP. ISBN 83-87957-68-2.
View in Google Scholar
Srebro M. 2003. Ośrodek socjoterapii "U Siemachy" w Tarnowie jako jedna z form pomocy dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych. Niepublikowana praca magisterska. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
View in Google Scholar
Srebro W. 2003. Ocena stanu emocjonalnego u nastolatków biorących udział w programie wsparcia i pomocy psychologicznej. "Studia z Psychologii w KUL", t. 11, s. 115–135.
View in Google Scholar
Stanik J.M., Erenbro d R. 1977. Zastosowanie Skali Agresji Buss-Durkee (SABD) w diagnostyce psychologicznej. W: Stanik J.M. (red.). Wybrane techniki diagnostyczne w psychologii klinicznej. Katowice: Uniwersytet Śląski.
View in Google Scholar
Stępień E. 2002. Poczucie wsparcia społecznego w dorastaniu a zadowolenie z życia we wczesnej dorosłości (badania katamnestyczne). Referat zaprezentowany na konferencji "Zasoby Osobiste i Społeczne Sprzyjające Zdrowiu Jednostki". Kołobrzeg.
View in Google Scholar
Szewczy k L. 1996. Nieprawidłowości rozwoju emocjonalnego w relacji do okresów rozwojowych dziecka. W: Januszewska E. (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej dzieci i młodzieży. Lublin: TN KUL. ISBN 83-86668-34-2.
View in Google Scholar
Szewczyk W. 1998. Przygotowanie do małżeństwa. Warszawa: Michalineum.
View in Google Scholar
Szewczyk L., Krzaczek E. 1992. Nieprawidłowości rozwoju emocjonalnego w okresie dojrzewania u dzieci z zaburzeniami psychosomatycznymi. W: Biela A., Walesa Cz. (red.). Problemy współczesnej psychologii. Lublin: PTP.
View in Google Scholar
Szymańska J. 2000. Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Warszawa: CMPPP MEN. ISBN 83-86954-51-5.
View in Google Scholar
Urban B. (red.). 2001. Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 83-233-1421-7.
View in Google Scholar
Worsztynowicz A. (2003). Doświadczenie wsparcia rodzicielskiego a poczucie koherencji dorastających. W: Juczyński Z., Ogińska-Bulik N. (red.). Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. ISBN 83-7171-587-0.
View in Google Scholar
Wrześniewski K., Sosnowski T. 1996. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (ISCL). Polska adaptacja STAI. Warszawa: PTP.
View in Google Scholar
© Copyright by Małopolska School of Economics in Tarnów. The articles are available under the Creative Commons Attribution NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License
