Innowacje w sektorze usług w Polsce

Abstrakt

Innowacje są ważnym czynnikiem rozwoju współczesnych gospodarek. I choć pojmowanie ich istoty od czasu Josepha Schumpetera, powszechnie uznanego za twórcę teorii innowacji, niewiele się zmieniło, liczni autorzy starali się formułować nowe definicje, łącząc innowacje nie tylko z wynalazkami, ale i zmianami wdrażanymi w różnych obszarach działalności przedsiębiorstw oraz zmieniającymi się w czasie czynnikami sprawczymi innowacji. W badaniach opartych na danych statystycznych przyjmuje się najczęściej definicję i klasyfikację innowacji bazującą na międzynarodowym standardzie opracowanym przez ekspertów OECD w tzw. Podręczniku Oslo. Zastosowano ją także w niniejszym artykule, którego celem jest przedstawienie rozwoju innowacji w sektorze usług w Polsce w latach 2009–2011. Na podstawie danych GUS, gromadzonych przy wykorzystaniu metodyki Podręcznika Oslo, poddano analizie i ocenie poziom innowacyjności przedsiębiorstw usługowych w przekroju wielkości i działów prowadzonej działalności. Sprawdzono też udział przedsiębiorstw wdrażających innowacje produktowe, procesowe, organizacyjne, marketingowe w poszczególnych działach usługowych oraz efektywność innowacji produktowych. Analiza danych obrazujących działalność innowacyjną przedsiębiorstw usługowych wskazuje na trend spadkowy. Maleje w czasie udział przedsiębiorstw, które wprowadziły przynajmniej jedną innowację w ogólnej ich liczbie, maleje udział przychodów ze sprzedaży nowych produktów w przychodach ogółem, zmniejszają się nakłady na działalność innowacyjną. Głównym źródłem innowacji jest wdrażanie nowoczesnych technik informacyjno-komunikacyjnych. Są to więc innowacje oparte na czynnikach wytwórczych „pchane” przez technikę i przemysł. Artykuł zawiera tylko wstępną analizę innowacji w usługach i wskazuje na potrzebę holistycznego, interdyscyplinarnego badania innowacji i ich efektywności nie tylko ekonomicznej, ale i społecznej.