Rozwój struktury rynku FMCG w świetle teorii kosztów transakcyjnych w Polsce
Okładka tom 21
PDF

Słowa kluczowe

koszty transakcyjne
handel
teoria kosztów transakcji
detaliści
FMCG

Jak cytować

KarczewskaM., & ŚmigielskaG. (2012). Rozwój struktury rynku FMCG w świetle teorii kosztów transakcyjnych w Polsce. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej W Tarnowie, 21(2), 77-99. https://doi.org/10.25944/znmwse.2012.02.7799

Abstrakt

Każdej zawieranej w gospodarce transakcji towarzyszą różnorodne koszty transakcyjne, które zsumowane odpowiadają „siłom tarcia” w układzie fizycznym. W ekonomiinstosunkowo mało uwagi poświęca się kosztom transakcyjnym przy opracowywaniu rygorystycznych modeli ekonomicznych, przez co teorie stają się bardzo odległe od zachowań gospodarczych.

W artykule przedstawiono pokrótce istotę i genezę pojęcia kosztu transakcyjnego, a także specyfikę aktywów w sferze wymiany i ich wpływ na kształtowanie struktury handlu oraz problem kształtowania struktur rynku wynikający z koncentracji, która przejawia się inwestycjami kapitałowymi prowadzącymi do wzrostu liczebności sieci, jak i średniej wielkości palcówek. W związku z rozwojem handlu zaczęły powstawać placówki wielkopowierzchniowe. Są one zlokalizowane przeważnie na obrzeżach miast, wokół których zaczęły się tworzyć centra handlowe, mające atrakcyjniejszą ofertę od centrów handlowych zlokalizowanych w centrach miast, co prowadzi do zmian w wartości lokalizacyjnej i ponoszeniu znacznych nakładów kapitałowych na taką inwestycję, w które wchodzą także koszty związane z funkcjonowaniem placówki.

W artykule poruszono również problem wyboru między organizowaniem transakcji wewnątrz firmy, poprzez struktury sieciowe lub za pośrednictwem rynku. Rozwój powiązań sieciowych i marek własnych stymuluje nawiązywanie relacji partnerskich z dostawcami w celu obniżania kosztów kontroli, co obecnie można zaobserwować na rynku polskim. Wskazano ponadto na znaczenie specyficznych aktywów dla kształtowania wybranych struktur w sferze wymiany (kontrolowane centra handlowe, franchising, długofalowe porozumienia z dostawcami towarów). Przedstawiono tendencje w kształtowaniu w wybranym okresie struktur rynku FMCG w Polsce, gdzie głównym inicjatorem i udziałowcem rynku są przede wszystkim zagraniczne sieci handlowe.

https://doi.org/10.25944/znmwse.2012.02.7799
PDF

Bibliografia

Abernathy F.H., Dunlop J.T., Hammond J.H., Weil D., Control Your Inventory in a World of Lean Retailing, "Harvard Business Review" 2000, November-December.
Zobacz w Google Scholar

Alstyne M. van, The State of Network Organization: A Survey in Three Frameworks, "Journal of Organizational Computing" 1997, iss. 7 (3) s. 88-151.
Zobacz w Google Scholar

Anagnostopulu A., Sieci handlowe stawiają na własne marki [online, dostęp 10.06.2009], money.pl, 27.11.2008. Dostępny w Internecie: http://www.money.pl/gospodarka/raporty/artykul/sieci;handlowe;stawiaja;na;wlasne;marki,42,0,385322.html.
Zobacz w Google Scholar

Anthony R.N., Reece J.S., Accounting: Text and Cases, 8th ed., Irwin, Homewood 1989. ISBN 0-256-03570-9
Zobacz w Google Scholar

Bakkeland G., Berthon P.R., The Buyer’s Perspective on Transaction Costs and Relational Norms in the Distribution Channel: Prepositions for Research, "Management Research News" 1997, vol. 20, iss. 5.
Zobacz w Google Scholar

Carrefour wybuduje nowe centra logistyczne, aby sprostać planom rozwoju [online, dostęp, portalspożywczy.pl, 2010. Dostępny w Internecie: http://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/carrefour-wybuduje-nowe-centra-logistyczne-aby-sprostac-planom- rozwoju,40272.html.
Zobacz w Google Scholar

Collins A., Burt S., Market Sanctions, Monitoring and Vertical Coordination within Retail Manufacturer Relationships: The Case of Retail Brand Suppliers, "European Journal of Marketing" 2003, vol. 37, iss. 5/6.
Zobacz w Google Scholar

Czy Wielkopolska doczeka się centrum logistycznego? cz. 2, Wielkopolskie centrum logistyczne Inter Port Poznań [online, dostęp 20.10.2012], Logistyka.net, 5.04.2001. Dostępny w Internecie: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:L3JZDRtkrPAJ:old.logistyka.net.pl/index. php%3Foption%3Dcom_content%26task%3Dview%26id%3D647%26Itemid%3D40+Intermarche +centrum+logistyczne+dla+41+sklep%C3%B3w&hl=pl&tbo=d&gl=pl&strip=1 .
Zobacz w Google Scholar

Dobson W., Clarke R., Davies S., Waterson M., Buyer Power and its Impact on Competition in the Food Retail Distribution Sector of the European Union, "Journal of Industry, Competition and Trade" 2001, vol. 1, iss. 3, s. 247-281.
Zobacz w Google Scholar

Gorynia M., Pośrednictwo w handlu zagranicznym a teoria kosztów transakcyjnych, "Ekonomista" 1998, nr 4.
Zobacz w Google Scholar

Grupa Carrefour Polska, Galeria Zielone Wzgórze [online, dostęp 20.10.2012]. Dostępny w Internecie: http://www.galeriazielonewzgorze.pl/page/pl/kontakt/grupa-carrefour-polska/.
Zobacz w Google Scholar

Handel wewnętrzny w Polsce w 2007 roku. Raport roczny, IBRKiK, Warszawa 2008. ISSN 18997988.
Zobacz w Google Scholar

Hardt Ł., Ekonomia kosztów transakcyjnych: geneza i kierunki rozwoju, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009. ISBN 978-83-235-0518-1.
Zobacz w Google Scholar

Hardt Ł., Instytucje a koszty transakcyjne w nowej ekonomii instytucjonalnej, "Gospodarka Narodowa" 2005, nr 1-2.
Zobacz w Google Scholar

Intermarche siecią detaliczną roku [online, dostęp 24.06.2011]. Intermarche - Aktualności, 04.2011. Dostępny w Internecie: http://www.intermarche.pl/serwis,aktualnosci,221,2.html.
Zobacz w Google Scholar

Joshi A.W., Stump R.L., The Evolution of Governance in Exchange Relationships: Adapta- tions to the Transaction Cost Analysis Framework and an Empirical Test, American Marketing Association, Conference Proceedings, Chicago 1998, vol. 9.
Zobacz w Google Scholar

Kumar N., The Power of Trust in the Manufacturer-Retailer Relationships, "Harvard Business Review" 1996, November-December.
Zobacz w Google Scholar

Kowalska K., Kontraktowanie i koszty transakcyjne w nowej ekonomii instytucjonalnej, "Gospodarka Narodowa" 2005, nr 7-8.
Zobacz w Google Scholar

Larson P.D., Lush R.F., Quick Response Retail Technology: Integration and Performance Measurement, "The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research" 1990, vol. 1, no. 1.
Zobacz w Google Scholar

Łobejko S., Wykorzystanie kosztów transakcyjnych jako czynnika rozwoju przedsiębiorstw sieciowych [online, dostęp: 12.06.2011], Szkoła Główna Handlowa, Referaty przesłane na konferencję 9 grudnia 2010 r. Dostępny w Internecie: http://www.sgh.waw.pl/katedry/karik/Referat20/S._Lobejko_Wykorzystanie_kosztow_transakcyjnychw_przeds._sieciowych.doc.
Zobacz w Google Scholar

Marki własne w Polsce: szersza oferta, lepsza jakość [online, dostęp 7.04.2009], PMR Publications, 2008. Dostępny w Internecie: http://www.pmrpublications.com/press-releases/102/marki-wlasne-w-polsce-szersza-oferta-lepsza-jakosc.
Zobacz w Google Scholar

Mazur D., Handel tradycyjny trzyma się mocno [online, dostęp 20.10.2012], Retailnet - Portal Centrów Handlowych, 17.09.2010. Dostępny w Internecie: http://retailnet.pl/2010/09/17/handel-tradycyjny-trzyma-sie-mocno/.
Zobacz w Google Scholar

Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Raport o stanie handlu wewnętrznego w 2003 r [online, dostęp 23.06.2011], MGiP, Departament Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2004. ISSN 14293013. Dostępny w Internecie: http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/01E05417-1C2C-46FA-81DA-53EAF34AA86D/9269/raport_hw_2003.pdf.
Zobacz w Google Scholar

O’Connor DW., Retail Concentration & Multinational Expansion: Two Important Retail Trends, "Discount Merchandiser" 1997, vol. 37, iss. 5.
Zobacz w Google Scholar

Pellegrini L., Retailer Brands. A State of the Art. Review, 7th International Conference in the Distributive Trades, Institute of Retail Studies, University of Stirling, 6-8 September 1993.
Zobacz w Google Scholar

Podsumowanie działalności Carrefour Polska w 2005 roku, Informacja Prasowa z 14 grudnia 2005 r. [online, dostęp 12.10.2011]. Dostępny w Internecie: http://prnews.pl/marketing-i-pr/podsumowanie-dziaalnosci-carrefour-polska-w-2005-roku-21686/komentuj/.
Zobacz w Google Scholar

Raport zrównoważonego rozwoju Auchan Polska 2011 [online, dostęp 20.10.2012]. Dostępny w Internecie: http://www.auchan.pl/o-auchan/raport-zrownowazonego-rozwoju-auchan-polska-2011.
Zobacz w Google Scholar

Rindfleisch A., Heide J.B., Transaction Cost Analysis: Past, Present, and Future Applications, "Journal of Marketing" 1997, vol. 61, iss. 4.
Zobacz w Google Scholar

Rodzaje kosztów transakcyjnych. W: Encyklopedia zarządzania: wszystko o zarządzaniu [online, dostęp 9.02.2011]. Dostępny w Internecie: http://mfiles.pl/pl/index.php/Rodzaje_koszt%C3%B3w_transakcyjnych.
Zobacz w Google Scholar

Simon H., Zarządzanie cenami, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1996.
Zobacz w Google Scholar

Szumilak J., Handel detaliczny - funkcjonowanie i kierunki rozwoju, Oficyna Ekonomiczna, Warszawa 2004. ISBN 83-89355-20-5.
Zobacz w Google Scholar

Tajer S., Logistyka w procesach integracji przedsiębiorstw, "Handel Wewnętrzny" 2004, nr 6.
Zobacz w Google Scholar

W 2013 r rynek marek własnych w Polsce może osiągnąć wartość 47 mld zł [online, dostęp, PMR/portalspozywczy.pl, 12.10.2011. Dostępny w Internecie: http://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/w-2013-r-rynek-marek-wlasnych-w-polsce-moze-osiagnac- wartosc-47-mld-zl,58739.html.
Zobacz w Google Scholar

W Gliwicach powstanie największe centrum dystrybucyjne Tesco [online, dostęp: 20.10.2012], Interia - Biznes, 29.10.2010. Dostępny w Internecie: http://biznes.interia.pl/news/w-gliwicach-powstanienajwieksze-centrum-dystrybucyjne-tesco,1499594.
Zobacz w Google Scholar

© Copyright by Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Artykuły są udostępniane na podstawie Creative Commons Attribution Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Licencja Międzynarodowa

 

Pobrania

Dane pobrania nie są jeszcze dostepne