Słowa kluczowe
nadzór korporacyjny
menedżerskie teorie przedsiębiorstwa
model biznesu
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono istotę, konstrukcję i znaczenie kontraktów menedżerskich w procesie nadzoru i zarządzania przedsiębiorstwem. Scharakteryzowano również zasadnicze przesłanki wprowadzania kontraktów menedżerskich i kontraktów kierowniczych, wynikające głównie z rozwoju przedsiębiorstwa. W szczególności, w pierwszym fragmencie artykułu podano definicje nadzoru korporacyjnego i nadzoru właścicielskiego, przedstawiono identyfikację mechanizmów tego nadzoru wraz z oceną ich skuteczności i efektywności. Sporo miejsca poświęcono na omówienie teoretycznych podstaw kontraktów menedżerskich, ze zwróceniem uwagi szczególnie na teorię praw własności (ownership rights theory), kontraktowe ujęcie przedsiębiorstwa (nexus contracts), menedżerską koncepcję produktywności, problem zaufania do partnerów biznesowych, teorię tworzenia wartości (theory of affectuation), teorię agencji (agency theory) czy teorię stewarda (stewardship theory). Poddano krytyce spełnianie funkcji predykcyjnej i projekcyjnej teorii agencji, którą uznaje się powszechnie za koncepcję wiodącą w nadzorze korporacyjnym.
Nawiązując do istoty i przesłanek wprowadzenia kontraktów menedżerskich, scharakteryzowano formy organizacyjno-prawne zarządzania przedsiębiorstwem, takie jak personalizacja zarządzania, autonomizacja zarządzania, dekoncentracja zarządzania i decentralizacja. W trakcie analizowania problemu akcent położono na postanowienia umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotu umowy, obowiązków obu stron, odpowiedzialności zarządzającego, kosztów agenta (menedżera) i sposobu ich kompensacji. Zdefiniowano składniki wynagrodzenia menedżera oraz sposoby ich określania. W zakończeniu zawarto postulat budowy wysokiej kultury kontraktów w gospodarce w ogólności oraz kontraktów menedżerskich w szczególności.
Bibliografia
Alchian A., Demsetz H., The property rights paradigm, „Journal of Economics History” 1973, vol. 33.
Zobacz w Google Scholar
Chew D.W., Gillan S.L. (eds.), Global Corporate Governance, Columbia University Press, New York 2009. ISBN 9780231148559 (pbk).
Zobacz w Google Scholar
Dyck A., Zingales L., Control premiums the effectiveness of corporate governance systems. In: D.H. Chew, S.L. Gillan (eds.), Global Corporate Governance, Columbia Business School Publishing, New York 2009. ISBN 0231148559 (pbk).
Zobacz w Google Scholar
Fama E.F., Jensen M.C., Separation of ownership and control, „Journal of Law and Economics” 1983, no. 26.
Zobacz w Google Scholar
Fukuyama F., Kapitał społeczny. In: L.E. Harrison, S.P. Huntington (red.), Kultura ma znaczenie, przeł S. Dymarczyk, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2000. ISBN 83-7298-368-2.
Zobacz w Google Scholar
Gruszecki T., Współczesne teorie przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. ISBN 83-01-13612-X.
Zobacz w Google Scholar
Hashi I., Ramy prawne skutecznego nadzoru korporacyjnego. Analiza porównawcza wybranych krajów transformujących się, CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa 2003. ISBN 83-7178-325-6.
Zobacz w Google Scholar
Jensen M.C., Meckling W.H., Theory of the firm. Managerial behavior, agency costs and capital structure, „Journal of Financial Economics” 1976, no. 3.
Zobacz w Google Scholar
Kozioł L., Entrepreneur’s business models, „The Małopolska School of Economics Research Papers Collection” 2010, nr 2 (16).
Zobacz w Google Scholar
Kraft J., Ravix J.L., Theories of the firm. In: R. Arena, C. Longhi (eds.), Market and Organization, Springer Verlag, Berlin, Heilderberg 1998.
Zobacz w Google Scholar
Laffont J.-J., Martimort D., The Theory of Incentives. The Principal-Agent Model, Princeton University Press, Princeton 2002. ISBN 0691091846.
Zobacz w Google Scholar
Morris M., Schindehuttem M., Allen J., The entrepreneur’s model. Toward a unified perspective, „Journal of Business Research” 2005, no. 58.
Zobacz w Google Scholar
Mróz A., Umowy menedżerskie, „Personel” 1997, nr 5, dodatek specjalny.
Zobacz w Google Scholar
Nogalski B., Dadej R., Kodeks Dobrych Praktyk jako narzędzie budowania zaufania na rynku kapitałowym. In: S. Rudolf (red.), Tendencje zmian w nadzorze korporacyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006. ISBN 83-7171-932-9.
Zobacz w Google Scholar
Schleifer A., Vishny R.W., A survey corporate governance, „Journal of Finance” 1997, vol. 52, no. 2.
Zobacz w Google Scholar
Urbanek P., Wynagrodzenia menedżerów z perspektywy menedżerskiej i neoklasycznej teorii przedsiębiorstwa. In: S. Rudolf (red.), Tendencje zmian w nadzorze korporacyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006. ISBN 83-7171-932-9.
Zobacz w Google Scholar
Zingales L., Insider ownership and the decision to go public, „Review of Economics Studies” 1995, vol. 62.
Zobacz w Google Scholar
© Copyright by Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Artykuły są udostępniane na podstawie Creative Commons Attribution Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Licencja Międzynarodowa
